NIEUWE PEKELA - Lutherse begraafplaats

1.Een verborgen kerkhofje

In Nieuwe Pekela, verscholen achter de Lutherse kerk, ligt een bijzonder klein begraafplaatsje. Het is waarschijnlijk de enige Lutherse begraafplaats van Nederland. Wie er binnenstapt, betreedt een stille wereld waar meer dan duizend overledenen rusten. Opvallend en hartverscheurend  zijn de vele kindergraven. Maar liefst 264 kinderen jonger dan tien jaar vonden hier hun laatste rustplaats.

De toegangspoort spreekt duidelijke taal. Boven de ingang staat in het Latijn: Sola fide, sola gratia  “Alleen door geloof, alleen door genade.” Het zijn woorden die nog altijd als een stille belijdenis over het kerkhof waken.

Ingang van de begraafplaats. 

2.Het ontstaan van een eigen begraafplaats

Eind 1898 diende de Lutherse gemeente van Nieuwe Pekela een bijzonder verzoek in bij de gemeente: de wens om een eigen begraafplaats aan te leggen. In het dorp waren al verschillende kerkhoven...een rooms-katholieke, een hervormde en een algemene. Waarom dan geen Lutherse?

De gemeente ging akkoord en in 1899 werd de begraafplaats daadwerkelijk aangelegd. Een besloten stukje grond, verbonden met de kerk en de gemeenschap.

Lutherse kerk 

3.De eerste begrafenis

In datzelfde jaar 1899 vond de eerste begrafenis plaats. Het was die van Lodewijk, een jongetje van slechts zes maanden oud.

Zijn kleine graf werd het begin van velen. Kindersterfte was in die tijd helaas een bekend gegeven. Armoede, slechte leefomstandigheden en het ontbreken van goede medische zorg maakten dat veel kinderen hun eerste levensjaren niet overleefden.

De begraafplaats.

4.De vele kindergraven

De kindergraven vormen misschien wel het meest aangrijpende aspect van dit kerkhof. Namen van kinderen die nauwelijks de kans kregen te leven, staan er in steen gebeiteld.

Sommige zerken dragen bijzondere symbolen. Zo liggen hier Hinderika en Grietje, hun graven herkenbaar aan de engelfiguren op de achterzijde van hun stenen. Hun broer Reinder, die op 17-jarige leeftijd overleed, rust hier ook...althans, zijn grafsteen niet. Die is verhuisd en bevindt zich tegenwoordig achter het Kapiteinshuis in Nieuwe Pekela, onderdeel van het Veenkoloniaal Museum in Veendam.

Niet elk kind kreeg een steen. Sommige graven zijn naamloos of verdwenen. Of het te maken had met armoede of met de tand des tijds, is onbekend. Wat resteert is stilte, gedragen door het gras en de bomen, en de wetenschap dat hier een groot deel van de jeugd van Nieuwe Pekela begraven ligt.

5.Een plek vol geschiedenis

De Lutherse begraafplaats van Nieuwe Pekela is klein van omvang, maar groot in betekenis. De Latijnse woorden in de poort herinneren bezoekers aan geloof en genade. Tussen de zerken ligt een verhaal van verdriet en hoop, van een gemeenschap die zijn eigen plek vond om haar doden te eren.

Een kerkhofje dat meer is dan een rustplaats – het is een spiegel van het leven zoals het ooit was.

👉Op de hoogte blijven van de nieuwste blogs? Volg mij dan op facebook: Het monument.

🔐Bronnen: Informatie bij het kerkhof, stichting dodenakkers.